Altan Yiğit
Margaret Higgins Sanger; Amerikalı doğum kontrolü savunucusu, cinsel eğitimci, yazar, hemşire ve Amerikan Doğum Kontrolü Birliği’nin kurucusu. “Kendi bedenine sahip olmayan ve bedenini kontrol edemeyen bir kadın özgür değildir. Ve hiçbir kadın bilinçli olarak anne olup olmamayı seçene kadar kendine özgürüm dememelidir.” gibi devrimci bir lafın da sahibi. Hadi, Amerika’da doğum kontrolü ve kürtajın dini açıdan günah, yasalar açısından yasak olduğu bir dönemde, bildirileriyle milyonları etkileyen ve kilisenin kendisini günahkar ilan etmesine rağmen mücadelesine devam eden Margaret Sanger’i yakından tanıyalım.
1- Annesinin çok fazla düşük yapması ve 40’lı yaşlarda bu hamilelikler yüzünden ölmesi üzerine hemşirelik okumayı seçti. Doğum kontrolüyle ilgili konulara ilgisi de yine bu durum yüzünden başladı.
2- 1912’de bir gazetenin kendisine ayrılan köşesinde, “Her Kız Çocuğunun Bilmesi Gereken Şey” adlı yazıyı yayımladı. Böylece kadınlara yönelik cinsel eğitim kampanyasını da başlatmış oldu.
3- Bir hemşire olarak New York’un yoksul mahallelerinde çalıştı ve burada yasa dışı ve sağlıksız koşullarda kürtaj yaptıran ve kendi doğumlarını kendileri sonlandırmaya çalışan kadınları tedavi etti. Kadınların acılarına ve istenmeyen gebeliklere son vermek adına mücadele etme isteği arttı.
4- 1914’te çıkarmaya başladığı feminist gazete Asi Kadın’da ve aile planlaması broşürlerinde “doğum kontrolü” terimini ilk defa kullandı. Anne olma veya olmama hakkının feminizmin konusuna girmesi gerektiğini savundu. (“Tanrılara ve efendilere hayır!” sloganıyla…)
5- 1916’da kız kardeşi Ethel Byrne ile birlikte Amerika’nın ilk doğum kontrol kliniğini açtılar. Kliniğin açılmasından sonra da danışmanlık yaptıkları, broşür yayınladıkları, doğum kontrol araçlarını dağıttıkları için tutuklandılar. Margaret Sanger, mahkemenin bağışlama teklifini, “önemli olan hapse girmem değil, doğum yasasının değişmesi” diyerek geri çevirdi.
6- 1921’de Amerikan Doğum Kontrol Birliği’ni kurdu. 1927’de Cenevre’de ilk Dünya Nüfus Konferansı’nın toplanmasına öncülük etti. 1953’te kurulan Uluslararası Aile Planlaması Federasyonu’nun ilk başkanı oldu. 1966 yılındaki ölümüne kadar Hindistan ve Uzak Doğu ülkelerinde doğum kontrolü konusunda çalışmalarda bulundu.
7- 1950’lerde Amerikalı Gregory Pincus’la doğum kontrolü için hormon hapı kullanımı konusunda bir iş birliği içine girdiler. 1956’da Enovid adı verilen ve ilk olarak adet düzensizliklerinin tedavisinde kullanılması için onay verilen haplar ortaya çıktı. Bu hapların aynı zamanda güvenli bir doğum kontrol hapı oldukları kanıtlanınca, 1960 yılında kullanımlarına resmen izin verildi.
8- 1965’te kadınlar kanunen doğum kontrolü hakkına sahip oldular. Ve yaşamı boyunca kadınların kilise ve devletten bağımsız olarak çocuk sahibi olabilme hakkını savunan anarşist ve feminist Margaret Sanger, bu kazanımdan bir yıl sonra, 1966’da yaşamını yitirdi.
Kiliseye göre o, aciz, güçsüz ve şeytanın ruhunu taşıyan kadının iradesini savunan bir kadındı. Bize göreyse kadınların kendi bedeni üzerinde söz sahibi olması gerektiğini savunan bir devrimci…
