Altan Yiğit
Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı; kadınların genital yol hastalıkları yani jinekolojik problemleri ve gebelik, doğum, lohusalık evreleriyle yani obstetrik ile ilgilenen doktor grubudur. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanına yılda en az bir kez rutin muayeneler için başvurman gerekir. Bunun dışında genital bölge ile ilgili tüm problemlerde de mutlaka acil olarak ulaşman gereken branş budur.
Hadi, kadın hastalıkları ve doğum uzmanına neden ve ne gibi durumlarda gitmen gerektiğine bir bakalım.
1- Genel jinekolojik sağlık kontrolü: Yılda bir yapılması gereken bu muayenede jinekolog yaşına göre değerlendirmeler yapar. Bir önceki seneye göre olan değişiklikleri saptar. Erkenden teşhis ve tedavi edilebilecek bir durum, tüm yaşamını etkileyecek ve çözüme kavuşturulacak bir durum olabilir.
2- Genital muayene: Jinekoloğun; vajinal akıntıları, kaşıntı ve yanmaları, anormal kanamaları, genital bölgede çıkan deri lezyonları, cinsel yolla bulaşan hastalıkların belirtilerini, adetle ilgili problemleri, idrar yollarıyla ilgili sorunları, menopoz ile ilgili problemleri değerlendirir; testler yapar ve tedavilerini düzenler
3- Düzensiz adet kanamaları: Adetle ilgili sorunlar jinekolojinin en sık görülen şikayetlerini oluşturur. Kanamanın zamansal olarak düzensiz olması, aşırı miktarda olması, uzun sürmesi, şiddetli ağrılar ile birlikte olması ya da ara kanamalar yaşanması halinde jinekoloğa hızlıca başvurman gerekir.
4- Doğum kontrol yöntemleri: Cinsel olarak aktifsen ve hamile kalmayı planlamıyorsan, doğum kontrol yöntemleri hakkında jinekolog ile görüşmelisin. Hangi yöntem ne kadar güvenilir, senin için en uygunu hangisi, ne kadar süre ile korunmayı planlıyorsun? Tüm bu soruların cevaplarını ve seçmen gereken yöntemi sana yine jinekoloğun söyleyecektir.
5- Smear testi: Smear testi cinsel aktivitesi başlamış kadınların yılda bir kez yaptırması gereken, rahim ağzı kanserinin erken tarama testidir ve hayat kurtarabilir. Muayene masasında ince bir fırça yardımı ile ağrısız bir şekilde rahim ağzından örnek alınır ve patolojiye gönderilir. Bu işlem rahim ağzı kanseri olmadan önceki basamakların tespit edilmesini sağlar.
6- Meme muayenesi: Rutin senelik muayenede (Kendi kendine yaptığın muayeneler haricinde) jinekoloğun meme değerlendirmesi yapar. 40 yaş üstünde meme muayenesine mammografi ve meme ultrasonu da eklenir.
7- Seksüel problemler: Ağrılı cinsel ilişki, cinsel ilişkinin hiç gerçekleşememesi, vaginismus gibi sorunlarda sebep organik ya da psikolojik olabilir. Jinekologun ilk değerlendirmeyi yaparak, genital bölgede herhangi bir yapısal bozukluk olup olmadığını belirler.
8- Vajinal akıntılar: Normalde mevcut olan fizyolojik akıntının renginde farklılaşma olması, akıntıya kaşıntı ya da yanma eklenmesi durumunda jinekolojik muayene şarttır. Basit bir mantar infeksiyonundan ciddi seksüel temasla geçen hastalıklara kadar giden geniş bir penceresi olan vajinal infeksiyonlar, daha sonraki doğurganlık durumunu da etkileyebilir.
9- İdrar yolları ile ilgili sorunlar: İdrar yaparken yanma, çok sık idrara çıkma, idrarda kan görülmesi, bele vuran ağrı gibi durumlarda idrar yolu iltihabı söz konusu olabilir. Jinekoloğun idrar testi, idrar kültürü gibi testler yaparak infeksiyon tedavisini düzenler.
10- Menopoz: Adetlerinin düzensizleşmeye başlamasından itibaren tamamen kesildiği dönemde yaşanan sıcak basmaları, vajinal kuruluklar, psikolojik sıkıntılar, osteoporoz gibi durumlar için de jinekolog değerlendirmesi gerekir. Yapılan testler ve durumuna göre verilecek ilaç destekleri bu dönemi çok daha rahat geçirmeni sağlayacaktır.
11- Ergenlik dönemi: Kız çocuklarının ergenlik dönemine girmesi ve ilk adetlerini görmelerinden itibaren düzenli bir jinekolog takibine girmesi çok önemlidir. İlk muayene özellikle kız çocuklarını korkutmadan yapılacak bir ultrason ile rahim ve yumurtalıkların değerlendirilmesini, adet dönemi hakkında bilgilendirmeyi, rahim ağzı kanserinin aşısının anlatılmasını ve yaşına uygun olarak başlatılmasını kapsar.
12- Hamilelik ve Doğum: Hamileliği planlarken yapılması gerekenler hakkında görüşme ve muayeneler için jinekoloğunu görmen gerekir. Hamile kaldığından şüphelendiğin ilk andan itibaren ultrason ile gebeliğin takibi, yapılması gereken testler, anne adayı olarak sağlıkla gebeliğini tamamlayabilmen için tüm tıbbi destek ve tedaviler kadın hastalıkları ve doğum uzmanının işidir. Doğumun, ne şekilde olursa olsun, anne ve bebek için en sağlıklı şekilde gerçekleşmesi yine kadın hastalıkları ve doğum hekiminin karar vereceği ve gerçekleştireceği bir süreçtir.
13- Lohusalık: Doğumdan hemen sonraki ve altı hafta sonraki muayene ve lohusanın hem bedensel hem de ruhsal sağlığı açısından gözetimi yine jinekolog tarafından yapılır.
Özetle, jinekolog bir kadının ilk ergenlik döneminden hayatının sonuna kadarki tüm evrelerinde yer edinmeli. Genital ve üreme sağlığın için bu muayeneleri ihmal etmemeli ve kadın hastalıkları ve doğum uzmanın ile hayatının her evresinde temas halinde olmalısın tatlım.
