Mustafa Kemal Atatürk hakkında hepimiz bir şeyler biliyoruz. Onun hakkında bilinenleri tekrarlamaktansa az bilinen anılarına, yönlerine ve başarılarına değinmeyi seviyorum.Atatürk sürekli okumaya, yazmaya, araştırmaya, öğrenmeye aşık bir insandı. Kendisi de çoğunlukla kendi kalemiyle bir takım notlar alırdı. Ben de hem eski hem de yeni harflerle kendi el yazısı ile kaleme aldığı o notlardan ve belgelerden bazılarını derledim….
1) Atatürk’ün Latife Hanım’la ayrılık kararı aldığını İsmet İnönü’ye bildiren mektubu. (Erzurum 9 Ekim 1924)
Azizim İsmet:
Latife Hanım takaddüm ederek, (önden) Ankara’ya geliyor. Beraber seyahate devamı münasip görmedik. Çünkü iki senelik tecrübe beraber yaşamak imkanı olmayacağına kanaat hasıl ettirdi. Kararımdan kendisini haberdar ettim. Çok meyus (üzgün) ve mahzundur. Zat-ı alinizin ve belki Fevzi Paşa hazretlerinin itilaf için delaletinizi (anlaşmaya yardımınızı) rica edecektir. Kararım kat’idir. Yalnız gerek kendisinin ve gerek ailesinin şeref ve haysiyetini rencide etmek istemiyorum. Kendine ve ailesine hürmetimi ve hakiki dostluğumu muhafaza edeceğim. Suret-i infikakı (ayrılığı) Ankara’da kararlaştırırız. Sükunetle İzmir’e gitmeye muvafakati temin lazımdır. Gözlerinizden öperim.Gazi M. Kemal
…
2) Afet İnan tarafından bulunan notlardan bir kesit. (Son kısımları)
Benim için bir tek hedef vardır Cumhuriyet hedefi. Bu hedefe vasıl olmak (ulaşmak) için, muayyen (belli) yolda yürüyen arkadaşların muvaffak (başarılı) olması için, tevessül edilen (baş koyulan) doğru yolda, namuskârane yolda çok çalışmak ve faal olmak lazımdır.…
3) Kaymakam (Yarbay) İbrahim Bey’in oğlu Kemaleddin’in isteği üzerine, Atatürk’ün hatıra defterine yazdığı nasihatler.
(Çankaya 19 Eylül 1923 R.1339 )
Oğlum KemalettinBabanın haluk (güzel ahlaklı) bir insan, temiz bir asker olduğunu öğrendim. Seni fotoğrafından mütalaa etmekle fikir istihracına (tahminine) kalkışmayacağım. Babanın verdiği nasihatler kıymetlidir. Ben yalnız şunu ilave edeceğim: hatırat defterini, başkalarının yazılarıyla doldurmaya heves etmekten ise, hayat defterini, kendi faaliyet ve fazilet eserlerinle doldurmaya bak! Gazi M. Kemal…
4) Atatürk’ün tarihe fevkalade ilgisi vardı. İşte Selçuklu Tarihi çalışırken aldığı notlar.
Kostantin Monomak harbi tercih etti; hazırlığa başladı. Kostantin ordusunda bulunan 15.000 Peçenek Türkleri, Tuğrul ordusuna yanaşınca Yunanlılara isyan ettiler ve onlardan ayrıldılar. Tuğrul bütün kuvvetleriyle Bizans İmparatorluğu arazisine girdi. Malazgirt’e kadar ilerledi. Malazgirt Kalesi’ni otuz gün kadar muhasara (kuşatma) etti. Kale etrafında üç kat sur vardı. Ahali uzun muhasaraya tahammül edecek kadar erzak toplamışlardı. Tuğrul gelecek baharda gelmek üzere burada fazla kalmadı. Merkezine döndü.
5) Atatürk’ün Karşıyaka Spor Kulübü ziyaretinde kulübün hatıra defterine yazdıkları.
Karşıyaka Ispor (spor) Kulübü’nde karşı karşıya bulunduğum gençlik iftihara çok şayandır. Bu gençlik muvacehesinde (karşısında) istikbalin kuvveti, saadeti ne bariz görülmektedir.Gazi M. Kemal…
6) İsmet İnönü ile aralarında geçen bir tartışmadan sonra Dil Kurultayı sırasındaki yazışmalarından.
Hayır, her şeyi unuttum; bildiğin gibi, arkadaşım ve kardeşimsin.K. Atatürk.…
7) Atatürk’ün kaleminden Gençliğe Hitabe.
Ey Türk gençliği! Birinci vazifen Türk istiklalini, Türk Cumhuriyetini ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegane temeli budur. Bu temel, senin, en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni, bu hazineden, mahrum etmek isteyecek, dahili ve harici bedhahların (kötü kişiler) olacaktır. Bir gün, istiklal ve Cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, bulunacağın vaziyetin imkan ve şeraitini (şartlarını) düşünmeyeceksin!