Altan Yiğit
Menopoz nedir, hangi yaşlarda görülür?
Menopoz, kadınların doğurganlık sistemi kapsamında vücudun hormonal olarak değişime uğradığı fizyolojik bir süreçtir. Yumurtlama fonksiyonlarının ileri yaş nedeni ile azalması sonucunda vücudun etkin hormonu olan östrojenin azalmasına bağlı olarak adet kanamalarının kesilmesi ile beraber vücudun sistematik döngüsünde meydana gelen aksamalar bazı şikayetlerle ortaya çıkmaktadır. Kısacası kadınların menopoz dönemine kadar sistematik bir şekilde sürdürdüğü doğurganlık özelliğinin, tamamen bittiği dönemi ifade eder.
Kadınların yaşadığı bu doğal evre genellikle 45-55 yaşları arasında görülürken, bazı faktörlere bağlı olarak daha erken ya da daha geç yaşlarda meydana gelebilmektedir. Ancak kadınların bu yaşlara takiben belirtilerle beraber adet kanamaları kesilmişse ve 12 ay içerisinde herhangi bir kanama durumu yaşanmıyor ise, menopoz dönemine girildiği kabul edilmektedir.
Menopoz sonrası vücuttaki değişimler neler?
İnsan anatomisindeki fonksiyonelliği sağlayan organlar arasındaki sistemik döngü, hormonlar vasıtası ile devamlılığını korumaktadır. Ancak kadınların hormonal olarak değişime uğradığı bu süreçte yumurta rezervlerinin azalmasına bağlı olarak azalan hormon düzeyleri, vücudun bu kusursuz sisteminde bazı aksaklıklara neden olmaktadır. Menopoz dönemi her ne kadar doğal bir evre olsa da, kadınların fiziksel ve psikolojik olarak değişime uğradığı zorlu bir süreçtir.
Özellikle östrojen hormonun azalmasına paralel olarak testosteron ve progesteron gibi diğer hormonlar arasındaki denge etkilenerek, vücudun genel sisteminde önemli değişiklikler görülmektedir. Menopoz döneminden sonra kadın vücudunun yaşamış olduğu değişimler zinciri aşağıdaki gibi olmaktadır:
Genital organlarda meydana gelen değişimler:
Östrojen hormonunun azalmasına bağlı olarak genital bölgede yer alan bezlerin salgıladığı işlevsel salgılar azalmaktadır. Bu nedenle vulvada ve iç dudaklarda küçülme meydana gelir.
- Klitoriste küçülme
- Dış genital bölgede yer alan tüylerde azalma
- Vajina giriş kısmında daralma
- Vajinanın elastik yapısını kaybetmesi
- Endometrium tabakasında incelme
- Cinsel birliktelik için işlevselliği sağlayan vajinanın kaygan yapısının bozulması
- Rahmin küçülmesi
- Genital bölgede renk değişimi
- Yumurtalıkların küçülmesi
Cilt dokusunda meydana gelen değişimler:
- Cilt altı yağ dokusunun azalmasına bağlı olarak derinin elastikiyet kabiliyetinde azalma
- Derinin incelmesi ve hassaslaşması
- Kırışıklıkların ve deformasyonun artması
- Yüz bölgesinde tüylenme
- Koltuk altında ve genital bölgede yer alan tüylerde azalma
- Saç dökülmesi
- Göğüslerde meydana gelen değişimler:
- Göğüs ucunda küçülme
- Göğüslerde sarkma ve küçülme
- Göğüs uçlarında sertleşme özelliğini kaybetmesi
Kas ve iskelet sisteminde meydana gelen değişimler:
- Östrojen hormonunun kemikler üzerindeki koruyuculuk etkisinin ortadan kalkması ile osteoporoz (kemik erimesi)
- Kamburluk
- Boy kısalması
- Kemiklerde hassasiyet
- Omurganın esnek yapısında azalma
Boşaltım sisteminde meydana gelen değişimler:
- Hormonların azalmasına bağlı olarak pelvik sistemde yer alan organların tutunmasını sağlayan bağlarda gevşeme yani sarkmalar meydana gelerek inkontinans (idrar kaçırma) sorunları artmaktadır.
- Üretra da küçülme meydana gelir.
- İdrar esnasında yanma hissi
- İdrar kesesinin esnekliğini kaybetmesi sonucunda sık sık idrara çıkma ihtiyacı
Menopoz döneminden sonra ortaya çıkan bu değişimler ve neden olduğu şikayetler; düzenli uyku, sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve doktor kontrolleri ile hafifletilebilmekte, ortaya çıkabilecek diğer sağlık sorunları da önlenebilmektedir. Bu nedenle kadınların sağlıklı bir menopoz dönemi için sağlığına çok dikkat etmesi ve sigara gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durması gerekmektedir.
Dr. Evrim Aksoy
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
