Altan Yiğit
Üreme çağındaki kadınlar gebelik durumu dışında ayda bir kez adet kanaması görmektedirler. Kadınlarda salgılanan östrojen ve progesteron hormonları kadının vücudunu, rahim içi dokusunu gebeliğe hazırlamak için döllenmiş yumurtanın tutunabileceği bir ortam hazırlamak adına rahim duvarını kalınlaştırırlar. Eğer o ay gebelik oluşmuşsa fetüs bu duvara tutunarak ve buradan beslenerek yaşayıp gelişebilir.
Gebelik oluşmamışsa da yeterince kalınlaşan bu doku pul pul dökülür, bu dökülmeler esnasında açılan damarlardan kan akar. İşte rahim duvarı da bu kanla birlikte vücuttan atılır. Adet kanaması olarak adlandırılan bu durum kadında yumurtlamanın, gebe kalabilirliğin bir göstergesi olarak düşünülür. Kadınların her ay yaşadıkları adet kanaması bazen onların sosyal yaşamını, günlük rutinini, iş hayatını etkileyebilmektedir.
Bu sebeple de adet dönemlerini değiştirmek, ertelemek isteyen kadınlar bulunmaktadır. Özellikle de tatile, balayına giderken, önemli bir sınavın olacağı günlerde kadınlar adet olmak istemezler. Bu durumda adet kanamasına sebep olan hormonların yükselmesi önlenerek adet kanaması ertelenebilir ya da daha erken bir tarihte yükselmesi sağlanarak kanamanın zamanından daha önce olması sağlanabilir. Tam da bu paralelde adet düzenini değiştirmenin mümkün olduğu söylenebilir.
Adet düzeni nasıl değiştirilebilir?
Normal şartlarda kadınlar 21-35 gün arasında adet görmektedirler. Ancak genel olarak tüm kadınlar düşünüldüğünde iki adet kanaması arasında geçen süre ortalama 28 gündür. Kadının adet kanamasından sonraki 13. 14. gün kadının vücudundaki östrojen seviyesinin ve rahim içi kalınlaşmanın en fazla olduğu dönemdir. 21. gün ise rahim tabakasında olgunlaşmanın ve progesteron hormonunun en yüksek olduğu gündür. Bu bağlamda adetten sonraki 13. günde kadına dışarıdan takviye progesteron hormonu verilirse, bu olgunlaşma 21. güne gelmeden gerçekleşir ve kadın daha erken adet kanaması görür. Zira takviye progesteron hormonu verilecek, olgunlaşma hızlıca gerçekleşecek ve progesteron hormonu kesildiğinde de kanama gerçekleşecektir.
Adet kanamasını ertelemek isteyenlerde ise normal şartlarda adetin 21. günü progesteron hormonu en üst seviyeye çıkar ve ondan sonra hızla düşer, adet kanamsı başlar. Ancak 21. günden sonra da takviye olarak dışarıdan progesteron hormonu verilmeye devam edilirse hormon seviyesi düşmediğinden adet kanaması başlayamaz. Bu sayede de adet kanaması istenildiği kadar ötelenebilecektir.
Adet kanamasını öne almak ya da ertelemek zararlı mıdır?
Kadın için çok gerekli olduğu durumlarda yılda bir ya da iki kez böyle bir uygulamanın yapılmasının her hangi bir zararı bulunmamaktadır. Ancak bunu sık sık arka arkaya yapmak, vücuda dışarıdan fazladan hormon vermek vücudun doğal dengesini, metabolizmanın işleyişini bozacağı için tavsiye edilmemektedir. Doğal süreçte yavaş yavaş artması gereken progesteron düzeyinin daha hızlı artması sebebiyle de kadının karnında şişme, gerginlik, ağrı olabilir ve çok yoğun olmayan uyku eğilimi yaşanmaktadır.
Adet düzenini değiştirmek için kullanılan ilaçlar herkeste aynı etkiyi gösterir mi?
Tıbbi literatürde vücudumuzun her türlü fonksiyonunun bir açıklaması, bir matematiği vardır. Ancak bununla birlikte her bireyin vücudu ve mekanizmanın çalışma şekli de farklılık gösterebilmektedir. Bu bağlamda aynı ilaç herkeste bir miktar da olsa farklı etkiler gösterebilmektedir. Her bireyin vücudu aynı miktardaki ilaca aynı tepkiyi de gösteremeyebilir. Adet düzenini değiştirmek için dışarıdan verilen hormonlar için de aynı durum geçerlidir.
Kadınların yaklaşık % 90-95’in de aynı etkiyi gösterse de diğerleri için etkili olamayabilmektedir. Hormonların etkisi aynı olsa da, bazı kadınlarda 1-2 gün daha erken ya da geç başlamak da gerekebilir. Ancak kesin çözüm için daha erken başlamak tavsiye edilir. Zira adet kanamasına 1-2 gün kala hormon verilirse muhtemelen işe yaramaz, ancak 4-5 gün öncesinde verilirse büyük bir olasılıkla beklenen etkiyi gösterecektir. Daha genel bir ifade ile en son adet kanamasının başladığı günden itibaren sayılınca 21. günde başlamak en garanti çözüm olacaktır.
Adet geciktirmek için ne kadar süre progesteron kullanılabilir?
Öncelikle belirtmekte fayda vardır ki adet kanamasını öne almak ya da ertelemek kadının yaşamında bir rutin olmamalı, çok gerekli olduğunda uygulanmalıdır. Adet kanamasını erken bir döneme almak için hormon ilacı zaten çok kısa süre kullanılır. Ancak ertelemek amacıyla kullanıldığında ne kadar ertelenecekse o kadar süre kullanıma devam edilmesi gerekmektedir. Bunun için maksimum süre 20 gün olmalıdır. 20 günden daha uzun süre progesteron hormonu almak, vücuda ve özellikle de rahim içi dokusuna ciddi zararlar verebilmektedir.
