Altan Yiğit
Evet, sağlıklıdır. Elbette her gıdada olduğu gibi, yaşa, cinsiyete, sağlık durumuna göre değişebilen etkileri söz konusu. Bu yüzden, kahvenin sağlığa olan etkilerinin kişiden kişiye değişken olduğunu eklemek gerekli. Bu yazıyı hazırlarken “kahve ve sağlık” hakkında yazılmış akademik makalelerden yararlandık. Okuyun, kendi durumunuzu değerlendirin, şimdiden afiyet olsun. ☕️
Kafein
Kahvenin içerdiği maddelerden biri, ve en bilineni: kafein. Kafein sinir sistemini uyarıcı bir etkiye sahip. Bu yönüyle zararlı olabileceğine dair bulgular var. Yüksek miktarda kafein alımının (günde 10 bardaktan fazla kahve) olumsuz etkilerinin olabileceği görülmüş. Yüksek miktarda tüketimin kemik oluşumuna da olumsuz etkisi olduğu, özellikle hamilelerin kontrollü tüketimi tavsiye ediliyor. Bu durum kahve için olduğu gibi kafein içeren çay (oolong, yeşil çay ve yerba çayı dahil), gazlı içecekler ve bazı atıştırmalıklar için de geçerli. Bununla beraber, yine kafein içermesi sayesinde, normal derecede (günde 3-6 bardak) kahve tüketenler arasında sinirsel hastalıklara ve Alzheimer hastalığına daha az rastlandığı görülmüş.
Kahvenin faydaları
- Uykunuz daha kolay açılır.
- Kalori almadan tok hissedersiniz.
- Şeker tüketiminizi dengelersiniz, diyabet riskiniz azalır.
- Daha iyi odaklanırsınız.
- Viral ve bakteriyel hastalıklara karşı direnciniz artar.
İçtiğiniz kahvenin zararı olup olmadığını veya sağlınıza olan olumlu ya da olumsuz etkilerini değerlendirmek için türü ve kalitesi son derece önemli. Akademik çalışmalarda “kaynatılmış kahve” ve “filtre kahve” ayrımı yapılıyor (ingilizceleri “boiled” ve “filtered”).
Kaynatılmış kahve
Türkiye’de ve yakın coğrafyamızda oldukça popüler olan, bizim Türk kahvesi dediğimiz, yer yer Yunan kahvesi, İsveç kahvesi, Arap kahvesi diye de anılan bir kahve türü. İnce çekilmiş kavrulmuş kahve çekirdeklerinin suyla beraber kaynatılmasıyla hazırlanıyor ve çalışmalarda “kaynatılmış kahve” olarak sınıflandırılıyor. Yoğun tüketiminde, filtre kahveye kıyasla kalp ve damar sağlığı açısından, özellikle kolesterole olumsuz etkilerine değiniliyor. Tüm bulgular, “nedensellik”ten ziyade “aynı anda gözlenme” esasına dayalı. Yani, “Türk kahvesi kolesterole neden olur” denecek bir bulgu yok, “Kaynatılmış kahve tüketenlerde, filtre kahve tüketenlere kıyasla kolestrol oranlarının daha yüksek olduğu saptandı” gibi çıkarımlar söz konusu.
Türk kahvesi
Bizim asıl çekincemiz ise yukarıda sıralananlardan biraz farklı, aldığınız çekirdeğin kalitesi ve tazeliği ile alakalı. Her ne kadar akademik çalışmalarda bu detayda bir yaklaşıma rastlamadıysak da çekincemizi dikkatinize sunmak istiyoruz. Maalesef piyasada “Türk kahvesi” adıyla satılan ürünler, genelde kalitesiz, kavrulmasının ve hatta öğütülmesinin üstünden uzun zaman geçmiş, menşei çok farklı (bazen belirsiz) çekirdeklerden üretilmiş durumda. Bu yüzden, kuruyemişçinizden veya marketten “Türk kahvesi” alırken bir kere daha düşünmenizi tavsiye ediyoruz. Eğer Türk kahvesi seviyorsanız, en iyisi güvendiğiniz bir kahveciden menşeini bildiğiniz kaliteli bir kahve çekirdeği alarak Türk kahvesi için öğüttürmeniz. Küçük miktarlarda alırsanız en taze haliyle tüketmiş olursunuz.
Filtre kahve
Öğütülmüş kahve taneciklerinin suda demlendikten sonra süzülmesiyle hazırlanan kahve türü. Basınçlı sıcak suyun ince çekilmiş taneciklerden geçirilmesiyle yapılan espresso da bu “filtre kahve” kategorisinde yer alıyor. Filtre kahve, kahvenin posasını, yani kahve taneciklerini içermediği için “kaynatılmış kahve”ye kıyasla sağlık açısından daha az risk oluşturuyor.
Bilinçli içiniz
Beslenme ve sağlıkla ilgili birçok konuda olduğu gibi kahve için de kritik olan nokta: denge. Vücudunuz üzerindeki etkilerini gözlemleyerek, bağımlı olmadan, taze ve kaliteli çekirdekleri tercih ederek günde 3-6 bardağa kadar kahve içmenin sağlığınıza olumlu etkilerinin olması kuvvetle muhtemel. Afiyet olsun ☕️
Yazar: Kahvegibikahve
