Kendiniz ile ilgili olumsuz konuşmalar yapıp, kendinizi sürekli eleştiriyor veya yargılıyorsanız, başarılarınızı görmezden gelip, yapamadıklarınızı daha çok önemsiyorsanız, özgüven problemi yaşıyor olabilirsiniz.
Özgüven duygumuz çocukluktan itibaren gelişmeye başlar ve bazen zamanla zarar görebilir. Özellikle gelişim çağımızdan itibaren sergilediğimiz bazı davranışlar için çevremizdekilerden ve özellikle ailemiz tarafından bazı geribildirimler alırız. Aldığımız geribildirimlerin sonuçları üzerinde düşünüp, sergilediğimiz davranışın iyi ya da kötü olduğuna dair bir değerlendirmede bulunuruz. Gelişim çağında, bir davranış gösterdikten sonra çevremiz tarafından davranışımızla ilgili övgü,saygı ve sevgi alıyorsak, kendimizin değerli ve yeterli olduğuna inanırız. Bunun aksi durumunda yani davranışımız karşısında sürekli eleştiri ve ceza alıyorsak; kendimizin yetersiz ve beceriksiz biri olduğuna dair bir inanç geliştiririz.
Bu tarz durumların birçok kez tekrarlanması halinde gelişim çağındaki çocuk; kendini değersiz, yetersiz ve beceriksiz görmeye başlayacaktır. Bunun sonucunda ise yanlış yapma, eleştirilme korkusu yaşayacak ve özgüven problemi başlamış olacaktır.
Çevresi tarafından eleştirilmeye ve yetersiz görülmeye alışan birey ise sürekli olarak kendini yetersiz görmeye ve acımasızca eleştirmeye devam edecektir.
ÖZGÜVEN EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ
*Eleştirilere karşı gereğinden fazla hassasiyet göstermek,
*Kendini bir başkasıyla kıyaslamak,
*Umutsuzluk,
*Kendini beğenmemek ve yetersiz görmek,
*Sınır koyamamak ve hayır diyememek
*Onaylanma ihtiyacı duymak ve bunun için çabalamak,
*Topluluk önünde konuşma yapmaktan çekinmek,
*Hata yapmaktan gereğinden fazla korkmak,
*Sevilmeyeceğini düşünmek ve bunun sorumlusunu kendisi olarak görmek,
*Reddedilmekten korkmak
NELER YAPILABİLİR?
•Kendinizi kötülemeyin! Kendinize acımasızca davrandığınızı farkettiğiniz bir anda, bir başka arkadaşınıza bu şekilde davranmış olsaydınız belki sizinle bir daha görüşmeyecek kadar size kırılmış olabileceği ihtimalini düşünün, bunun ne kadar acımasızca ve yıkıcı olabileceğini unutmayın ve kendinize karşı sert eleştirilerde bulunmamaya çalışın. Ruhunuzu hırpalamayın..
•Olumsuz iç sesinizi yakalamaya çalışın, sizi daima eleştirmeye hazır bir iç sesiniz olduğunu unutmayın ve olumsuz iç sesinizi olumlusuyla değiştirmeye çalışın. Örneğin; hata yaptığınızda, kendinizi affedin ve kendinize merhametli davranın. Bu tarz şeylerin olabileceğini ve bu hatanın sizin değerinizle alakalı olmadığını kendinize hatırlatın.
•Olumlu yanlarınızı keşfedin ve üzerinde çalışın. Hobi edinin, bir şeyler başarabildiğinizi görmek sizi mutlu edecektir. Unutmayın mutlaka ilginizi çekecek ve yapabileceğiniz bir şeyler vardır.
Kendinizi olduğunuz gibi yani eksikleriyle, yanlışlarıyla, doğruları veya eğlenceli yanlarıyla kabul ettiğinizde ve kendinize iyi davrandığınızda daha mutlu hissettiğinizi ve kendinize güvendiğiniz hissedeceksiniz.
Unutmayın, en önemli ve değerli ilişkimiz kendimizle kurduğumuz ilişkidir. Kendinize iyi davranın!
Sevgiler,
Psikolog Aslıhan Sönmez