Altan Yiğit
Fitoterapik ürünler, çok eski devirlerden beri süregelen, bitkilerle tedavi yöntemi içinde yer alan ürünlerdir. Doğru zamanda doğru dozda kullanıldıklarında çeşitli tedavilere yardımcı olabilen bu bitkisel ürünler, bazı kimyasal ilaçlara göre daha az yan etkili olabilmektedirler.
Günümüzde fitoterapik ürünler tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Almanya’da doktorlar tarafından reçete edilen ilaçların %67’sini bitkisel ürünler oluşmaktadır.
Biz, eczacılar, aktarlarda ya da internetten satılan ürünlerin içeriğinin ve saklama koşullarının ne olduğunu bilmediğimiz için bu ürünleri asla güvenli bulmuyoruz. Ayrıca, eczane dışındaki denetimsiz ürünlerin halk sağlığını ciddi ölçüde tehdit ettiğini de biliyoruz. Buna karşılık, eczanelerimizde bulunan ürünlerin hepsi ilgili bakanlıklardan onaylıdır ve denetimlere tabidir.
Bitkisel ürünlerin sadece içeriği değil, kullanım dozu ve ilaç etkileşimleri de çok önemlidir. Bu nedenle bitkisel ilaçları almadan, önce doktorunuza sonra da eczacınıza mutlaka danışmanız gerekmektedir.
Şu anda eczanelerimizden tüketicilere önerdiğimiz fitoterapik ürünlerden en önemlileri ise ;
Ginkgo Biloba: Orta ve ileri yaş unutkanlığı için önerdiğimiz en önemli üründür. Beyin hücrelerinin oksijenlenmesine yardımcı olur. Alzheimer, unutkanlık gibi hastalıkların önlenmesi için önerilir. Ginkgo Biloba ekstresinin kullanımıyla artan kan akışı, beyne daha fazla oksijen ve besin maddesi götürür. Hamilelere veya emzirenlere, iki hafta içinde ameliyat olacak hastalara, kanama problemi olanlara verilmez. Antidepresanlarla, antidiyabetik ilaçlarla, kan pıhtılaşmasını yavaşlatan ilaçlarla doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Ginseng: Fiziksel ve mental performansın artırılmasında kullanılır. Aynı zamanda, bağışıklık sistemini de destekleyen bir bitkisel drogdur. Kore ginsengi, tonik özelliği en fazla olduğundan fiziksel performansın artırılmasında daha etkilidir. Yorgunluk ve halsizliğin azaltılmasına yardımcı olur.Fibrokistik göğüs hastalığı olanlarda ve göğüs kanseri geçirmiş hastalarda kullanılmaz. Kan inceltici ilaç kullanan hastalar, diyabet ilacı ve kalp ilacı kullanan hastalar için tavsiye edilmez.
Zerdeçal: Kansere karşı önleyici, bağışıklık sağlayıcı ve eklem sağlığında yardımcı olarak kullanılır. Tümör hücrelerinin üremesini ve tümörün toksik yan etkilerini engeller. Solunum yolu enfeksiyonlarında sıkça kullanılan bir halk ilacıdır. En etkin ve yaygın olarak kullanılan antioksidanlardan biridir. Küçük safra taşı olanlar, akut gastriti olanlar, hepatit ve ülser hastalarının kullanmamaları gerekir. Kan sulandırıcı ilaç kullananlara da önerilmez. Ayrıca ameliyat olacak hastaların 2 hafta öncesinden zerdeçalı bırakmaları gerekir.
Valerian: “Kedi otu” diye bilinen valerian, uyku problemlerinde kullanılır. Yapılan çalışmalarda sinirsel gerginlik ve anksiyete durumlarında da kullanılabileceğinden bahsedilmektedir. Sedatif veya trankilizan etkili reçeteli ilaç kullanıyorsanız önerilmez. Karaciğer hastalığınız varsa ya da hamileyseniz valerian kullanmamalısınız. Antidepresanlarla doktor kontrolünde kullanılır.
Evening Primrose Oil: Halk arasında “çuha çiçeği” adıyla bilinir. Hormonlara benzer etki gösterir. Adet düzenleyici ve menopoz etkilerini azaltıcı olarak kullanılır. Sinirleri yatıştıran, iyi uyku veren önemli bir yağ asididir. Antipsikotik ilaç kullanan hastalar kullanmamalıdır.
Milk Thistle: “Deve dikeni” adıyla bilinir. Karaciğer hücrelerini alkol, ilaç ve kimyasalların zararlı etkilerinden korur. Alkolün çok kullanılmasından kaynaklanan sirozda etkilidir. Nikotin, alkol, karbon monoksit gibi maddelerin zararlı etkilerini azaltır. Kan temizleyicidir.
Echinacea (Ekinezya): Yapılan birçok çalışmada ekinezyanın bağışıklık sistemini desteklediği, ağrı ve iltihapların azaltılmasında etkili olduğu belirtilmektedir. Ekinezya özellikle bitkisel takviyeler arasında en fazla kullanılan doğal bağışıklık sistemi desteğidir. Gribal enfeksiyonlarda hastalık süresinin ve şiddetinin azaltılmasında ve ateş, boğaz ağrısı, öksürük gibi semptomların azaltılmasında etkilidir. Oto immun hastalığı olanlar kullanmamalıdır. Kalp aritmisi için kullanılan ilaçlar ile birlikte kullanılmamalıdır. Bağışıklık baskılayıcı ve anksiyete ilaçlarıyla beraber kullanılmamalıdır. Ayrıca romatoid artrit ve tüberküloz gibi hastalıklarda doktor onayı olmadan kullanılamalıdır.
Ecz. Neylan Zırhlıoğlu
