Altan Yiğit
Artık her kültürde bir eğlence unsuru haline gelen ve kutlanan Halloween, bizdeki adıyla Cadılar Bayramı, son dönemlerde ülkemizde de ilgi görüyor. Kostümler alınıyor, partiler düzenleniyor, korkunç tatlı dekorasyon ve yemeklerle eğleniliyor. Aslında bir tarihi ve bir amacı olan bu bayram, şimdilerde çoğunlukla ticari bir anlama sahip. Biraz içi boşaltılmış olabilir ama insanlar keyifli vakit geçirmek, gerçek kötülükleri unutmak ve istedikleri gibi giyinip dolaşmak için kutluyor bu bayramı. Hem korku kültürünün de filmler ve diziler sayesinde oldukça tuttuğu bir dönemdeyiz zaten. Halloween nedir ne değildir bir bakalım. Biz yine tadını çıkararak kutlayalım bu bayramı ama hikayesini bir öğrenelim.
1- Halloween yani Cadılar Bayramı aslında ilk zamanlarda “All Hallow’s Eve” olarak geçiyordu. Şehitlere, azizlere, yaşarken iyi bir insan olan ölülere saygı gösterilen bir bayramdı. Ondan da önce adı Samhain’di. Bir Kelt festivaliydi. Hristiyanlar bu festivali Pagan’ların etkisinden çıkarıp daha dini bir boyuta taşımak istediler ve Halloween ortaya çıktı. Şimdi artık dini bir yönü pek kalmadı.
2- Eskiden eğer hasat kötü geçtiyse, ekinler kuruduysa bunu kötü ruhların gelip de insanlara zarar vermesine yorarlarmış. Onları kovmak ve korkutmak için de korkunç kıyafetler giyerlermiş. Cadılar Bayramı’nda mumya, iskelet, şeytan olmamızın sebebi bu.
4- Halloween’de ölülerle yaşayanlar arasındaki perdelerin inceldiğine inanılır. Bu yüzden de, inanışa göre, etrafta “walking dead”ler görmek mümkündür.
3- Cadılar Bayramı her sene Ekim’in 31’inde kutlanır. Günün adı değişmiş ama bu gelenek hiç değişmemiş.
5- Cadılar Bayramı’nda evlerin önüne bal kabaklarının kullanılmasının bir anlamı var. Bal kabakları, içine konan mumlarla birlikte, kötü ruhları kovuyormuş.
6- Cadılar Bayramı’nda çocuklar evleri dolaşıp şeker toplarlar. Bu adet de Kelt zamanından kalma. O zamanlar sokakları dolaşan ruhları memnun etmek için etrafa yer fıstığı, kabak çekirdeği, elma şekeri, şekerli mısır gibi şeyler bırakılırmış.
7- Siyah ve turuncu bu bayramla özdeşleşen renkler. Turuncu hasadı ve sonbaharı, siyahsa karanlık ve ölümü temsil ediyor.
8- Bal kabağının bir başka hikayesi de var. Jack O’Lantern adında bir İrlandalıdan geliyor. Çok cimri olan Jack şeytanı bile kandırmış. Bu yüzden de hem cennetten hem de cehennemden kovulmuş. Elinde bir fenerle sonsuza kadar dünyada gezmekle ve insanları kandırmakla lanetlenmiş.
9- Cadılar Bayramı’nda mumlar yakılıyor çünkü mum güneşi temsil ediyor. Mumlar yansın ki bir an önce sabah olsun, kötü ruhlar gitsin.
10- Cadılar Bayramı artık bir eğlence kültürü haline geldi. Bunda Amerika’ya göç eden İrlandalıların etkisi büyük. Çocuklar kostüm giyip kapı kapı dolaşıyor ve “şeker mi şaka mı?” diye soruyorlar. Şeker verilmezse de evlere yumurta ve tuvalet kağıdı fırlatıyorlar. Tabii zaten şekerleri almış oluyorlar.
11- Eskiden, özellikle İskoçya ve İrlanda’da, bal kabağı yerine turp oyuluyormuş. Amerika’nın keşfinden sonra bal kabağının daha mantıklı olduğuna karar vermişler.
12- Cadılar Bayramı’nın şeker toplamak dışında sevilen oyunları da var. Mesela su dolu kovaya elma atıp, ellerini kullanmadan, sadece ağzınla elma toplamaya çalışmak gibi.
13- “Boo!” ya da bizdeki şekliyle “böö” ise hayaletleri kış kış etmek için söylenen bir söz. Ama artık bunu genellikle hayalet kostümü giyen kişiler kullanıyor.
14- Şimdiye kadar Cadılar Bayramı kutlamalarında en çok tercih edilen kostüm cadı kostümüymüş. Neden acaba? 🙂
15- Bizde de Cadılar Bayramı’na benzeyen bir bayram var. Adı da Bocuk Festivali. Trakya’da kutlanıyor ve insanlar ateşten atlayıp kabak tatlısı yiyor. Bir de Bocuk Cadısı var tabii.
16- Bir inanışa göre Cadılar Bayramı’nda evin önüne beyaz bal kabağı konulursa o eve kötülük değil para gelirmiş.
17- Bir başka inanışa göre Cadılar Bayramı gecesi kıyafetlerini tersten giyer, geri geri yürürsen cadı görürmüşsün.
18- Yine bir inanışa göre Cadılar Bayramı gecesi kötü bir şeyin seni takip ettiği hissine kapılırsan kesinlikle dönüp arkana bakmamalıymışsın. Yoksa cadılar seni avlarmış.
19- Bazı insanlar Cadılar Bayramı’nı sevimli bulmak yerine ondan ciddi ciddi korkuyor. Buna da Cadılar Bayramı fobisi yani Samhainophobia deniyor.
20- Tatlı bir inanışla bitirelim. Cadılar Bayramı’nda örümcek görmek sevdiğin ölmüş birinin seni koruduğu anlamına geliyormuş. <3
