Altan Yiğit
Bir taraftan dişiliğin sembolü, diğer taraftan ufacık bir çocuğun beslenme kaynağı. Bir kadın için ise her şey. Memeden bahsediyoruz. Ama bugün büyüklüğünden de küçüklüğünden de konuşmayacağız. Günlük koşturma arasında atlasak da bu ara adını sıkça duyar olduk. Kadınlarda en sık rastlanılan kanser türü olan meme kanseri, yaşam boyu her 8 kadından birinde görülebiliyor ve kadınlarda kansere bağlı ölümler arasında meme kanseri ilk sırada yer alıyor. Maalesef ülkemizde de meme kanserinin görülme sıklığı arttı. Kanserin görülme sıklığının artmasına rağmen sevindirici olan ise kansere bağlı ölümlerin azalmış olması. Çünkü meme kanserinde erken teşhis hayat kurtarıyor. Sadece ayda bir kez yapacağın elle muayene bile kurtuluş olabiliyor. Durum buyken, bu konuyu hiçbirimizin es geçme lüksü yok. Bu nedenle bugün dünyada her yıl bir milyon 700 bin kadının etkilendiği meme kanserini irdeleyeceğiz. Dr. Öğr. Gör. Akil Tayyareci, “Dünyaya güler yüzle bakmak için tanı ve tedavide geç kalmayınız.” dedi ve senin için meme kanseriyle ilgili sorularımızı cevapladı.
Hocam en baştan alalım meme nedir, nasıl bir organdır, görevi nedir?
Meme kadınlığın timsalidir. Dolayısıyla onda meydana gelecek olan herhangi bir hastalık ve şekilsel değişiklik kadınları yakından ilgilendirir. Bildiğiniz gibi meme, göğüs ön duvarında yerleşen, takriben 150-250 gram arasında ağırlığı olan ve tam ortasında bir koyuluk, onun da ortasında meme başı olan bir organdır. Memenin görevi gerektiği zamanda süt üretmek ve çocuğun beslenmesini sağlamaktır.
Meme kanserine yakalanma riski kimlerde daha fazladır?
Meme kanserinin kesin nedeni belli değildir fakat daha önce diğer memesinde meme kanseri geçiren, anne, teyze, kız kardeş gibi birinci derece akrabaları arasında daha önce meme kanseri geçiren, başka sebepten dolayı daha önce ışına maruz kalan, erken yaşta adet görmeye başlayıp geç yaşta menopoza giren, az sayıda doğum yapan ya da hiç doğum yapmayan, çocuklarını emzirmeyen, adetten kesildikten sonra hormon tedavisi gören, memelerinde daha önce bazı hastalıklar geçiren kişilerde günün birinde meme kanseri görülme olasılığı daha fazla olmaktadır. Bunun haricinde beslenme faktörleri, çevresel faktörler ve kromozomlarda bulunan bazı genlerin anomalisine bağlı olarak da meme kanseri gelişebilmektedir.
Meme kanserinin bulguları nelerdir, kadınlar memelerinde ne görürse doktora başvurmalı?
Meme kanserinin değişik bulguları vardır. Bunlardan bir tanesi meme başından olan akıntılardır. Bu akıntılardan özellikle meme başından tek kanaldan olan göz yaşı şeklinde renksiz akıntı, ayrıca meme başından kanlı şekilde gelen akıntı da kanserin habercisi olabilir. Meme başından gelen her çeşit akıntıda, hastanın genel cerrahi uzmanına müracaat etmesi ve muayene olup gerekli tetkikleri yaptırması gerekir.
Meme başında çok defa egzama olarak isimlendirilen yaralar on-on beş günlük tedaviye rağmen geçmiyorsa bunun da muhakkak genel cerrahi uzmanı tarafından değerlendirilip gerekli tetkiklerin -biyopsi dahil- yapılması gerekir.
Meme başındaki içe doğru çekilmeler, meme cildinde görülen çökmeler/tümsekler, memenin damarlarındaki belirginleşmeler, meme cildindeki kalınlaşmalar ve yaralar da kanser açısından çok önemlidir.
Mevcut kanserini erken zamanda tespit etmek için ne yapmak gerekir?
Her kadın, yirmili yaşlardan itibaren en az senede bir kez genel cerrahi uzmanına kontrole gitmelidir. Özellikle ailesinde meme kanseri olanlar bunu asla ihmal etmemelidir. 40 yaşından sonra da her kadına yılda bir kez muayene haricinde meme USG ve mammografi yapılmalıdır.
Elle muayene işlemini biraz anlatır mısınız?
Her kadın ayda bir kez (tercihen adet kanamasının hemen ardından) aynanın karşısına geçip, ellerini başının üstüne kaldırarak beline dayadıktan sonra göğsünü gererek memesinde herhangi bir değişiklik olup olmadığını kontrol etmelidir. Daha sonra, düz bir yere yatarak önce sol omzunun altına yastık koyarak sağ elinin parmaklarının iç kısmı ile bütün memesini göğsüne bastırarak muayene etmeli, sonra aynı işlemi sağ göğsü için de yaparak kendi kendine meme muayenesini tamamlamalıdır. Herhangi bir anormallik gördüğü zaman veya eliyle kitle hissettiği zaman kendi kendine geçmesini beklememeli ve herhangi bir korkuya kapılmadan genel cerrahi uzmanına gitmelidir.
