Altan Yiğit
Farklılıklar ne güzel. Hayat farklılıklarıyla güzel, bu şekilde renkli. Artık güçlü ve üstün olmak yerine birey olma dönemindeyiz. Yani savaşların, ırkçılığın, faşizmin sürdüğü bir dünyaya alternatif olabilecek yaşam modeli bu: Çeşitlilik, çok renklilik. Bu yüzden ön yargılardan arındırılmış, anlamaya ve fark etmeye çalışan insanların varlığı çok önemli. Bu yüzden saygı çok önemli. Nefret suçlarına, ayrımcılıklara karşı durmak için de öğrenmek, tanımak ve kabul etmek gerek. LGBTİ vardır, bunu biliyoruz. Peki bu konudaki terimleri ne kadar biliyoruz? Hadi LGBTİ çerçevesinde, cinsel terimlere şöyle bir bakalım. Şiddet üretmek yerine aşka doyalım.
Toplumsal cinsiyet: Farklı kültürlerde, coğrafyalarda ve zamanlarda kadınlara ve erkeklere yüklenen toplumsal roller ve sorumluluklar bütünü.
Toplumsal cinsiyet rolü: Toplumun cinsiyetler için biçtiği roller.
Toplumsal cinsiyet ifadesi: Toplum içinde kendini ifade etme biçimi. Feminen yani kadınsı, maskülen yani erkeksi ya da androjen yani her ikisi birden olabilir.
Biyolojik cinsiyet: Kişinin doğuştan gelen cinsel organları üzerinden tanımlanan cinsiyeti.
Cinsel yönelim ya da cinsel tercih: Herhangi bir bireye karşı hissedilen duygusal, zihinsel ve cinsel çekim. Planlı değil, doğal olarak gelişir. Cinsel yönelimlerden en bilinenleri:
Heteroseksüel: Duygusal, fiziksel ve cinsel olarak karşı cinsiyete ilgi duyan bireyler.
Homoseksüel veya eşcinsel: Duygusal, fiziksel veya cinsel olarak aynı cinsiyete ilgi duyan bireyler.
Gay: Erkek eşcinselleri ifade eder. Fakat bazen kadınlar için de kullanılır.
Lezbiyen: Duygusal, fiziksel ve cinsel olarak kadınlara ilgi duyan kadın bireyler. Antik dönemin, kadınlara ilgi duyan kadın şairi Sappho’nun yaşadığı Lesbos adasından gelmektedir.
Biseksüel: Duygusal, fiziksel ve cinsel olarak hem kadınlara hem de erkeklere ilgi duyan bireyler.
Queer (Kuir): Kendisini düzcinsel olarak tanımlamayan insanlar için kullanılan genel bir terim. Zamanla LGBT topluluğunun kullandığı bir sözcük olmuştur.
Cinsiyet kimliği veya cinsel kimlik: Bireyin, biyolojik cinsiyet özelliklerinden bağımsız olarak yani psikolojik olarak, kendini ait hissettiği cinsiyeti ifade eder. Bunlar:
Transvestizim: Geçici olarak karşı cinsiyet kimliğine göre giyinilmesi ve davranılması. Kalıcı bir cinsiyet değişikliği, bununla ilgili hormonal veya cerrahi bir tedavi isteği yoktur.
Travesti: Giyim ve davranış açısından karşı cinsiyetin özelliklerine yakınlık duyan kadın ve erkekler. Biyolojik cinsiyet değişikliği söz konusu değildir.
Transseksüel: Trans bireyler kendilerini tamamen karşı cinsiyete ait hissederler. Ve transseksüelizmin cinsel yönelimle bir ilgisi yoktur. Yanlış bedende dünyaya geldiğine inanmakla ilgilidir.
Transgender: Herhangi bir cerrahi işlemle ya da böyle bir işlem geçirmeden biyolojik cinsiyetinin ve görünümünün karşıtını yaşayan bireyler.
Trans birey: Fiziksel açıdan kadınsı özelliklere sahip, fakat eril cinsiyet kimliğinde olan bireyler trans erkek olarak tanımlanır. Fiziksel açıdan erkeksi özelliklere sahip, fakat dişil cinsiyet kimliğinde olan bireyler ise trans kadın olarak tanımlanır.
İnterseks: Hem erkeksi hem kadınsı cinsiyet özelliklerine sahip bireyler.
Hermafrodit veya çift cinsiyetçilik: Eril ve dişil üreme organlarının ikisine birden sahip birey.
Şunlara da değinmeden geçmeyelim…
Cinsiyetçilik veya seksizm: Herhangi bir cinsel yönelimin ya da biyolojik cinsiyetin, diğerlerinden daha üstün olduğunu savunmak.
Heteroseksizm: Herkesi heteroseksüel olarak kabul eden ve bu cinsel yönelimin yegane ve normal olduğunu savunan görüş.
Homofobi: Genel anlamıyla eşcinsellere ilişkin olumsuz duygu, tutum ve davranışlar.
Transfobi: Travesti ve transseksüellere yönelik ön yargı ve nefret.
