Altan Yiğit
Bahar yorgunluğu mevsim geçişi sırasında birçok insanın karşılaştığı bir durum. Bu aylarda birçok kişi halsizlikten ve yorgunluktan yakınıyor. Biliyorum tatlım, sen de bu ara üzerine çöken bu karabasanın nedenini arıyorsun. Kış aylarının ardından yavaşlayan metabolizmanın, bahara geçişe hemen adapte olamaması elbette çok normal. Uykusuzluk, stres, yorgunluk bu nazik bedeni zorluyor. Ben de; madem hepimiz bu kadar şikayetçiyiz, bari bir bilene sorayım dedim. Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen Merve Korkmaz’a “bahar yorgunluğundan nasıl kurtuluruz?” diye sordum. Aslında o kadar da zor değilmiş.
Nedir bu üstümüze çöken bitkinlik?
Aslında bahar yorgunluğuna bilimsel olarak bir açıklama getirmek mümkün. Havadaki elektrik yükünün artışı, biyolojik ritimde değişikliklere ve vücudun bu yeni çevreye uyum sağlamak için daha çok enerji harcamasına sebep oluyor. Pozitif-negatif iyon dengesinin değişmesi ve havadaki negatif iyonların artışı bireylerin bu dönemde daha yorgun ve halsiz hissetmesinin temel sebebi. Ayrıca kış aylarında güneşlenme süresinin azalması ile serotonin salgısı da azalır ve bahar aylarında bu hormon salgısı tekrar artışa geçer. Genel olarak daha aktif olmamızı sağlayacak bu tarz hormonların salgılanması bahar aylarında artış gösterirken, karanlıkta salgılanan hormonlarınki azalır. Bu yaklaşımla bahar aylarında daha enerjik hissetmemiz gerektiğini düşünebilirsiniz, ancak vitamin eksikliği, beslenme bozukluğu olan bazı bireyler, bu enerji tüketim hızına uyum gösteremez ve yorgunluk hisleri artar. Yani kış boyu nasıl beslendiğiniz, sizi bahar ayları boyunca etkilemektedir.
Nasıl yani, biz şimdi bahar aylarını böyle mi geçireceğiz?
Elbette bu şekilde geçirmeyeceksiniz. Bu durumu beslenmenizde yapacağınız ufak değişiklikler ile telafi etmek mümkün.
O zaman sizden tüyoları alalım, bu baharı biraz daha enerjik atlatalım!
1) Vitamin ve mineral değeri yüksek besinler tüketmeye dikkat edin. Vücudunuz gün boyu daha uzun süre ayakta kalmaya çalışırken enerjinizi artıracak, besin değeri yüksek, sağlıklı opsiyonlara yönelin. Özellikle B grubu vitaminlerden, C vitamininden ve çinkodan zengin gıdaları tüketmeniz zindeliğinizi artıracaktır. Örneğin, enerjinizi artırmak için besleyiciliği düşük, rafine şeker içeren işlenmiş gıdalar yerine, vitaminlerden zengin mevsim meyve ve sebzeleri, çinkodan zengin kuzu eti, kabak çekirdeği gibi gıdaları ihtiyacınız kadar tüketmeniz bu dönemde size fayda sağlayacaktır.
2) Su tüketimi rutinde zaten çok büyük önem taşıyor ve kesinlikle göz ardı edilmemeli. Bu dönemde ise su tüketimi ile toksinleri vücudunuzdan uzaklaştırmak size ekstra enerji vereceği ve metabolizmanızı hızlandıracağı için özellikle dikkat edilmesi gereken bir konu. Günlük su ihtiyacınızı 30-40ml/kg* kgv(ağırlığınız) şeklinde hesaplayıp, günlük tüketiminizi kontrol edebilirsiniz.
3) B1 vitamininden zengin gıdalar tüketmeye çalışın. Sinir ve dolaşım sistemi için esansiyel olduğu için, B1‘den zengin kuru baklagil, kavrulmamış kuruyemiş, balık, kuşkonmaz ve tam tahıl gibi kaynaklara yönelmeniz, yine daha enerjik hissetmenizi sağlayacaktır.
4) Günlük egzersiz yaparak vücudunuza daha fazla oksijen girmesini sağlayın. Kanın oksijen satürasyonunu yani doygunluğunu artırmanız yine dolaylı yoldan enerjinizin artmasını sağlayacaktır. Bu sebeple aerobik egzersizler yapmanızda fayda var. Örneğin ortalama bir hızda (4-6 km/s ) günlük 30 dakikalık bir yürüyüş yeterli olacaktır. Aynı zamanda egzersiz ile vücudunuzda serotoninin artmasına da sebep olacaksınız. Bu da eşittir daha fazla enerji, daha fazla mutluluk.
5) Bu dönemler aynı zamanda kısıtlayıcı popüler diyetlerin yapıldığı yaza hazırlık dönemidir. Karbonhidratların tamamıyla kısıtlandığı diyetler uygulamaktansa, enerjinizi düşürmeyecek ve yine kilo vermenize yardımcı, kompleks karbonhidratlardan tüketmeye çalışın. Yukarıda da belirttiğim gibi vitamin ve minerallerden zengin tahılları diyetinizden çıkarmanız bahar yorgunluğuyla başa çıkmanızı zorlaştıracağı gibi kalitesiz karbonhidratlara, basit şekere eğiliminizi de artıracaktır. Bunun yerine yulaf, kara buğday, çavdar, tam buğday gibi posadan zengin yani uzun süre tok kalmanızı sağlayacak ve vücudun hem mikro hem de makro besin ögelerini almasını sağlayacak tam tahılları tüketmenizi öneririm.
